Steeds vaker zien we in artikelen of in het nieuws een oproep aan organisaties of partijen om meer samen te werken. Krachten te bundelen. Hoe makkelijk het is om te roepen ‘laten we gaan samenwerken’, hoe lastig het in de praktijk vaak blijkt te zijn dit daadwerkelijk te doen. ‘Verbinden’/alliantiemanagement. Een lastig vak, waar Firma Twist veel ervaring mee heeft.
De maatschappelijke uitdagingen zijn te complex om ze op de schouders van een enkele instantie te laden. Afzonderlijke organisaties, zullen samen tot een ketenbreed vangnet moeten zien te komen. Ze vormen daartoe een cirkel van vertrouwen, waarbinnen men elkaar snel kan vinden, en stemmen af wie op welk moment het voortouw zal nemen. De komende jaren verwachten we een (in eerste instantie moeizame) zoektocht naar aansluiting en verbinding. Bron: Trendrede 2020
Juist een samenwerking tussen partijen of mensen die elkaar van nature niet meteen weten te vinden en/of tegenstrijdige belangen hebben is zeer waardevol. Maar ook heel uitdagend. Iedereen heeft eigen overtuigingen, een ego, is gewend (en gehecht) aan de eigen manier van werken en spreekt zijn eigen taal. Iedereen moet op een andere manier overtuigd worden of meegenomen worden in een groepsproces. Van buurthuis tot zuidas, en van wetenschapper tot consultant.
Is het makkelijk? Nee zeker niet. Is het leuk? Bij wrijving en gedoe niet altijd, maar het is fantastisch om te ervaren dat door een samenwerking extra wind onder de vleugels van het maatschappelijk ideaal komt. Als je voelt dat er na ‘het zoeken’ opeens gezamenlijke trots ontstaat.
Na het begeleiden van meerdere allianties, op de voorgrond of juist strategisch op de achtergrond, weten wij inmiddels veel van de kansen die een samenwerking biedt. En wat er voor nodig is, zichtbaar en onzichtbaar – de ‘onzichtbare motor’ noemen wij onszelf in dit verband ook vaak. In dit artikel delen we graag een beetje van die kennis met jullie.
// Waar te beginnen?
Een alliantie vormt zich vaak vanuit meerdere organisaties die hetzelfde ideaal hebben.
Deze organisaties gaan verkennen of een samenwerking nodig is en wat de mogelijke winst is.
Het is essentieel om in de beginfase een stakeholdersanalyse te maken om goed in kaart te brengen welke partijen actief zijn op dit ideaal en wat hun belangen zijn. Daarnaast moet gekeken worden wie er in beweging moeten komen en wat er nodig is om hen in beweging te krijgen. Een mooie ‘bijvangst’ van deze analyse is dat er ook vaak de partijen ter tafel komen die initieel nog niet betrokken waren bij de alliantie, de ‘blinde vlekken’. Die kunnen dan alsnog betrokken worden als alliantiepartner of als kennis- of communicatiepartner. Idealiter wordt een alliantie gevormd door een mix van partijen, profit en non-profit, van waaruit een krachtige boodschap kan worden ontwikkeld die wordt gedragen door het hele veld.
Een samenwerking kan ook worden gestart vanuit gezamenlijke communicatiekracht. Samen een boodschap uitdragen waar meerdere partijen voor staan. Idealiter gaat deze samenwerking verder dan het puur het verhogen van het bewustzijn; gezamenlijk werken aan een meetbare verandering.
// Ingrediënten voor een goede samenwerking
Vanuit onze jarenlange ervaring met het vormen en begeleiden van samenwerkingsverbanden/ allianties hebben we een lijst gemaakt met 7 elementen die wat ons betreft cruciaal zijn voor een goede samenwerking.
1 Winst
Wat wil iedereen uit het samenwerkingsverband halen, naast het waarmaken van het ideaal? Wie wil er met zijn naam in de krant (ja daar is het ego weer)? Of wie heeft als (secundair) doel het verhogen van de verkoop van een product, het vergroten van de naamsbekendheid of juist het verhogen van het aantal donaties? Wat zijn de belangen aan tafel? Als hier geen openheid over is gaat dit gedurende de samenwerking wringen.
2 Inlevingsvermogen
Er moet ruimte zijn om je te verplaatsen in het perspectief van de ander. Waar komt een kritische houding vandaan? Of waar juist blijdschap? Durf dit gesprek met elkaar aan te gaan en zorg dat (een neutraal) iemand dit proces begeleidt. Het is essentieel dat iedereen begrijpt waar een ieders standpunt vandaan komt.
3 Betrokkenheid
Voor wie doen we het eigenlijk en wat hebben de personen in kwestie nodig? Is de doelgroep wel voldoende betrokken? Bij welke oplossingen zijn zij gebaat en hebben we überhaupt wel gevraagd of onze ideeën goed overkomen of aansluiten bij hun behoeftes?
4 Handelingsperspectief
Bedenk altijd wat elke stakeholder moet doen. Alleen benoemen dat het anders moet is te mager. Zet mensen niet alleen aan met een krachtige boodschap, maar bedenk ook op welke manier zij aan jouw ideaal kunnen bijdragen, wat je wil dat ze gaan doen. Bij het brede publiek kan dat een campagne actie zijn (‘teken het manifest’), bij de overheid bijvoorbeeld een wetswijziging en bij werkgevers een aanpassing in hun beleid of in de CAO. Bedenk goed welke actie je van wie wil en wat wanneer actueel is.
5 Veiligheid
Voelt iedereen zich veilig genoeg om een mening te delen? Is er ruimte om kritiek te hebben op de ander? Eerlijkheid binnen een alliantie en een veilige omgeving dragen eraan bij dat er beweging blijft, en dat het nergens in het proces vastloopt. Hier kan een onafhankelijke alliantiemanager een grote rol in spelen.
6 Leiderschap
Er moet iemand zijn die de motor is, die de alliantie in beweging houdt. Alleen projectmanagement is niet voldoende. Er moet iemand zijn die de route naar de verandering voor ogen heeft, die snel kan schakelen, die flexibel is en die beslissingen durft te nemen. Uiteraard met alle overwegingen van de gehele groep in het achterhoofd. Zonder besluiten geen verandering.
Deze persoon moet sociaal vaardig zijn, mensen kunnen lezen. Kunnen zien wanneer iemand iets dwars zit. Het goed leiden van een alliantie vraagt om een ‘stukje sociale psychologie’.
7 Tijd
Tenslotte: idealen realiseren en samenwerkingen goed tot stand laten komen kost tijd, en vraagt commitment. Te vaak zien we (veelal commerciële) bedrijven die snel willen scoren en een ideaal omarmen om het vervolgens weer los te laten. Als je echt een meetbare verandering wilt realiseren zul je als organisatie een meerjarenplan moeten ontwikkelen. Kiezen waar je voor wilt gaan en je daarvoor een aantal jaar aan verbinden.
Alliantiemanagement. Een lastig vak, waar Firma Twist veel ervaring mee heeft. Hoe krijg/ houd je mensen bij elkaar die allemaal andere belangen hebben, een andere taal spreken en gezien willen worden? Hoe zorg je ervoor dat we samen bewegen richting het doel en duurzame systeem-verandering creëren? We denken en doen graag mee! Meer weten? Mail naar christine@firmatwist.nl.
